ยุงลาย
ยุงลาย พาหะนำโรคไข้เลือดออก
ความรู้เกี่ยวกับยุงและยุงลาย
ยุงลายที่เป็นพาหะนำโรคไข้เลือดออกเป็นแมลงจำพวกหนึ่งที่สำคัญมีอยู่ 2 ชนิด คือ ยุงลายบ้าน (Aedes aegypti)และ ยุงลายสวน (Aedes albopictus) ยุงลายเป็นยุงที่มีขนาดปานกลาง
ความแตกต่างของยุงลายบ้าน และยุงลายสวน
| ข้อพิจารณา | ยุงลายบ้าน (A. aegypti) | ยุงลายสวน (A. albopictus) |
|
เป็นยุงขนาดเล็กประมาณ 3-4 มม. บินได้ว่องไว |
||
| สันหลังอก | ที่มา:http://dpc10.ddc.moph.go.th/vbdc105/04/k3.html
ส่วนอกบริเวณกึ่งกลางหลังจะมีขนแข็งและมีเกล็ดสีขาว |
ที่มา:http://dpc10.ddc.moph.go.th/vbdc105/04/k3.html
สันหลังอกด้านบนมีเกล็ดสีขาวเป็นเส้นตรงอยู่กลางสันหลัง |
| แหล่งขยายพันธุ์ | ลูกน้ำจะอยู่ในภาชนะขังน้ำชนิดต่างๆ ที่อยู่ภายในบ้านและบริเวณรอบๆ บ้าน เช่น โอ่งน้ำดื่มน้ำใช้ บ่อซีเมนต์เก็บน้ำในห้องน้ำ ถ้วยหล่อขาตู้กับข้าวกันมด แจกัน ภาชนะเลี้ยงพลูด่าง จานรอง กระถางต้นไม้ ยางรถยนต์เก่าและเศษวัสดุต่างๆที่มีน้ำขัง |
ลูกน้ำมักเพาะพันธุ์อยู่ในแหล่งเพาะพันธุ์ธรรมชาติ เช่น โพรงไม้ โพรงหิน กระบอกไม้ไผ่ กาบใบพืชจำพวกกล้วย พลับพลึง หมาก ตลอดจนแหล่งเพาะพันธุ์ที่มนุษย์สร้างขึ้นและอยู่บริเวณรอบๆบ้านหรือในสวน แม้แต่แอ่งน้ำบนดิน |
| แหล่งที่อยู่อาศัย | ภายในบ้าน บริเวณมุมมืด อับและชื้น เช่นในห้องเก็บของ ในตู้เฟอร์นิเจอร์เก่าๆ | ภายนอกบ้านไม่ชอบบริเวณที่มีแสงแดดและลมแรงจะพบในเขต ชานเมืองและแหล่งที่มีร่มไม้ เช่น สวนยางพารา สวนผลไม้ |
| แหล่งอาหาร | – ดูดกินเลือดคนเวลาเช้าถึงพลบค่ำ
– เพศเมียชอบกัดและดูดเลือดคนเพื่อนำโปรตีนจากเลือดไปสร้างไข่ – เพศผู้จะไม่กัดคน แต่จะอาศัยดูดกินน้ำหวานจากผลไม้และดอกไม้ – กัดคนที่อยู่ในบริเวณบ้าน |
เหมือนยุงลายบ้านแต่จะดูดและกินเลือดคนที่อยู่นอกบ้าน เช่น บริเวณ สวน ไร่ ในเขตชานเมือง |
วงจรชีวิตของยุงลายประกอบด้วยระยะต่างๆ 4 ระยะ ได้แก่ ระยะไข่, ระยะตัวอ่อนหรือลูกน้ำ, ระยะดักแด้หรือตัวโม่ง, และ ระยะตัวเต็มวัยหรือตัวยุง ทั้ง 4 ระยะมีความ แตกต่างกันทั้งรูปร่างลักษณะและการดำรงชีวิต
ลักษณะสำคัญทั่วไปของยุงลาย คือ
ระยะตัวเต็มวัย (ตัวยุง)
1. ร่างกายอ่อนนุ่ม เปราะบาง แบ่งเป็น 3 ส่วนแยกออกจากกันเห็นได้ชัดเจนคือ ส่วนหัว ส่วนอก และส่วนท้อง ลำตัวยาวประมาณ 4-6 มม. มีเกล็ดสีดำสลับขาวตามลำตัวรวมทั้งส่วนหัวและส่วนอกด้วย
2. มีขา 6 ขาอยู่ที่ส่วนอก ขามีสีดำสลับขาวเป็นปล้องๆ ที่ขาหลังบริเวณปลายปล้องสุดท้ายมีสีขาวตลอด
3. มีปีกที่เห็นได้ชัดเจน 2 ปีกอยู่บริเวณส่วนอก ลักษณะของปีกบางใส มีเกล็ดเล็กๆบนเส้นปีก ลักษณะของเกล็ดแคบ ยาว บนขอบหลังของปีกมีเกล็ดเล็กๆเป็นชายครุย นอกจากนี้ที่ส่วนอกยังมีอวัยวะที่ทำหน้าที่เกี่ยวกับการทรงตัวอยู่ใกล้กับปีก
4. มีปากยาวมาก ลักษณะปากเป็นแบบแทงดูด
5. เส้นหนวดประกอบด้วยปล้องสั้นๆ 14-15 ปล้อง ที่รอยต่อระหว่างปล้องมีขนขึ้นอยู่โดยรอบ ในยุงตัวผู้เส้นขนเหล่านี้ยาวมาก (ใช้รับคลื่นเสียงที่เกิดจากการขยับปีกของยุงตัวเมีย) มองดูคล้ายพู่ขนนก ส่วนในยุงตัวเมียเส้นขนที่รอยต่อระหว่างปล้องจะสั้นกว่าและมีจำนวนน้อยกว่า ลักษณะของหนวดยุงจึงใช้ในการจำแนกเพศของยุงได้ง่าย
ยุงลายบ้าน
ยุงลายสวน
ระยะไข่
ไข่ยุงลายมีลักษณะรีคล้ายกระสวย เมื่อวางออกมาใหม่ๆจะมีสีขาวนวล ต่อมาจะเปลี่ยนเป็นสีน้ำตาลและดำสนิทภายใน 24 ชั่วโมง
ระยะลูกน้ำ
ไม่มีขา ส่วนอกมีขนาดใหญ่กว่าส่วนหัว ส่วนท้องยาวเรียวประกอบด้วยปล้อง 10 ปล้อง มีท่อหายใจอยู่บนปล้องที่ 8 และมีกลุ่มขน 1 กลุ่มอยู่บนท่อหายใจนั้น
ระยะตัวโม่ง
ไม่มีขา มีอวัยวะสำหรับหายใจอยู่บนด้านหลัง (บริเวณที่เป็นส่วนหัวรวมกับส่วนอก)
